یادگیری مغز از جمله موضوعاتی است که مطالعه و یادگیری در مورد آن زندگی ما را دگرگون می کند. در این مقاله در خصوص ” مغز چگونه یاد می گیرد ” به صورت کاملا علمی و تخصصی صحبت خواهیم کرد و به مانند یک کاتالوگ مغز و یادگیری را در کنار هم بررسی می کنیم و به راهکارهای کاربردی برای یادگیری و مطالعه بهتر می رسیم. تا آخر این مقاله همراه من باشید.
یادگیری مغز چگونه است؟
بدن ما مانند یک سیاره است. و هر عضو آن یک کشور می باشد. کشوری که مغز نام دارد و شهرهایی (سلول‌ها) به نام نورون دارد. هر شهر برای ارتباط با شهر های دیگر نیاز به ساخت جاده دارد. این جاده ها دندریت (dendrites) نام دارند. ما با حداقل ۱۰۰میلیارد شهر نورون در مغزمان به دنیا آمده ایم. وقتی چیزی را میخوانیم٬ مینویسیم٬ میبینیم و انجام میدهیم؛ در واقع داریم جاده ی دندریتی میسازیم.
بنابراین٬ فرآیند ساخت جاده دندریت بین شهرهای نورون٬ و نیز ارتباط دو شهر از طریق جاده ها٬ “یادگیری مغز” نامیده میشود. رشد جاده دندریتی عملی ذاتی در مغز است. بدن ما به صورت طبیعی آن را بلد است. مغز برای رشد دندریت ها به زمان نیاز دارد. پس به این دلیل است که یادگیری مغز در هر چیزی نیز زمان‌بر است.
ارتباط بین شهر ها (نورون)
فضایی که دو شهر از طریق جاده‌ها با هم ارتباط برقرار میکنند دریاچه سیناپس (synapse) نام دارد. دریاچه سیناپس‌ها همانند مرز دو شهر هستند. آن‌ها فضایی بین دو جاده هستند. پیام‌ها برای انتقال از یک شهر نورون به شهر نورون دیگر به صورت یک سیگنال الکتریکی درمیآیند. و میبایست برای انتقال به داخل قایق‌های نوروترنسمیتر (neurotransmitters) وارد شوند.
تقویت جاده‌های دندریتی
وقتی شما موضوعی را تمرین میکنید٬ در واقع دارید ارتباط بین شهرهای مغزتان را بیشتر و بهتر میکنید. چون جاده‌های دندریتی را پهن تر و بزرگتر میکنید. در واقع جاده ها را تبدیل به بزرگراه و آزادراه میکنید. همچنین دریاچه سیناپس را عریض تر میکنید تا قایق های بیشتری امکان حرکت داشته باشند.
از یک امکان دیگر نیز صحبت کنیم. با عریض تر شدن جاده ها٬ در بعضی از آن‌ها لاین هایی تندرو به نام میلین (myelin) پدید می‌آید. سرعت انتقال پیام عصبی به وسیله‌ی لاین میلین چند برابر مسیر جاده‌ها است. بنابراین با تمرین بیشتر٬ سرعت و قدرت بیشتری در یادگیری مغزتان به وجود می‌آید.
مغز به طور منحصر به فرد جاده میسازد
کشور مغز هنگامی که فعالیتی را انجام میدهیم برای آن٬ جاده میسازد. این جاده ها منحصر به فرد برای آن فعالیت هستند. یعنی اگر در حال گوش دادن به حل مسئله ی ریاضی هستید؛ جاده ی گوش دادن به حل مسئله ی ریاضی میسازید و نه توانایی حل مسئله ریاضی. برای ساختن جاده حل مسئله ریاضی باید خودتان آن را حل کنید نه این که فقط گوش دهید.
جاده ها نمیتوانند از وسط بیابان بی آب و علف ساخته شوند
جاده های دندریتی برای رشد نیاز به شهرهای اولیه‌ای دارند. جاده ها نمیتوانند از هیچی وسط بیابان ها ساخته شوند. این به این معنی است که٬ برای اینکه موضوعی جدید یادبگیریم باید آن را با موضوعات قبلی‌ای که یادگرفته ایم مرتبط سازیم. پس در عمل اگر میخواهیم چیزی جدید یادبگیریم٬ با ارتباط ایجاد کردن با چیزهای قبلی٬ موضوع جدیدمان بهتر در ذهن مینشیند.
راهکار های یادگیری بهتر
زمانی که دفترچه ی راهنمای استفاده از توانایی یادگیری مغزمان را میخوانیم٬ به راحتی متوجه میشویم چگونه از آن استفاده کنیم. و البته چگونه نکنیم. برای استفاده ی بهتر از مغز چند راهکار در زیر آورده ایم:
۱. تاثیر احساسات روی یادگیری مغز
در کشور مغز کارخانه‌ای به نام آمیگدال داریم که شبیه بادام است. این دو کارخانه احساسات ترس ٬ استرس٬ تهدید و اضطراب را پردازش میکنند. آدرنالین محصول این کارخانه است. در این کشور شرکتی به نام قشر آهیانه نیز داریم. فعالیت این شرکت پردازش مراتب بالای فکر کردن است. هورمونی به نام اندورفین باعث رونق شرکت فکر میشود. اما آدرنالین سم این شرکت است و شرکت را از کار باز میدارد.
بنابراین٬ هنگامی که بدن ما در آرامش است؛ یادگیری مغز بهتر انجام میگیرد.
۲. پیاده‌روی قبل از یادگیری
فعالیت بدنی مثل پیاده روی ساده باعث افزایش فعالیت و عملکرد یادگیری مغز میشود. دکتر هیلمن از دانشگاه ایلینویس تحقیقی بر روی ۲۴۱ فرد٬ در بازه‌ی سنی ۱۵ تا ۷۱ سال انجام داد. در این تحقیق افراد دو دسته شدند. عده ای قبل از پاسخ دادن به سوالات امتحان ۲۰ دقیقه پیاده‌روی کردند. اما دسته‌ی دیگر این زمان را در سکون نشسته بودند. طی اسکن های مغزی٬ میانگین فعالیت مغزی افرادی که فعالیت بدنی داشتند به شدت نسبت به افراد دسته ی دیگر افزایش یافته بود.
این هم یک فیلم که تمام این موارد تو تصویر ببینید :
مقالات انگلیسی بیشتر در مورد تمرین و یادگیری مغز:
۱
۲
