اول از همه جا دارد که به شما تبریک بگویم چرا که وقتی شخصی به دنبال همچین مقاله ای برای مطالعه است، این نشانه بسیار خوبی از میل به پیشرفت و رشد در او است. آفرین به شما دوست عزیز که به دنبال تغییر عادت هایتان در زندگی و رسیدن به موفقیت هستید. در این مقاله چند سوال اساسی در خصوص عادت را با هم بررسی خواهیم کرد و به شما راهکارهای فوق العاده ای برای تغییر یا ترک عادت هایتان خواهم داد.
عادت چیست؟
اول از همه باید فکر کنیم که آیا واقعا می دانیم عادت چیست؟ عادت در واقع حالت خلبان خودکار مغز ماست که روندهایی که شما در زندگی دارید را سیو می کند. وقتی یک مجموعه رفتار به عنوان عادت در مغز من و شما سیو می شود برای انجام آن دیگر نیاز به فکر کردن ندارید و به صورت اتوماتیک انجام می شوند. چرا که تمامی این رفتار ها در ناخودآگاه ما ایجاد شده است و این ناخودآگاه در وضعیت یکسان رفتار های ذخیره شده را به شکل پیش فرض نشان می دهد.
آیا عادت ها خوب هستند؟
عادت ها بی نظیرند. واقعا می توانم بگویم کلمه خوب برای عادت کافی نیست. زندگی ای را تصور کنید که مجبور باشید هر روز صبح مدل از زمین برخواستن را تمرین کنید. یا در را باز کردن، صحبت کردن، غذا خوردن، دستشویی رفتن و … همه رفتارهایی که بدون توجه در زندگی روزمره انجام می دهیم. حتی تصور این اتفاق نیز وحشتناک است و حالا می توان فکر کرد چقدر زندگی بدون عادت ها سخت است. بله تمامی این رفتارهای ریز و درشت در زندگی ما توسط همین خلبان خودکار کنترل می شود.
نحوه عملکرد مغز در ساخت عادت
عادت ها از همان ابتدا در مغز ما ساخته می شوند. درونی ترین قسمت مغز که با عنوان ساقه مغز نیز شناخته می شود، مسئول عادت سازی و مدیریت کردن روزمره ماست. اسم دیگر این قسمت از مغز، مغز قدیم یا خزنده نیز هست که رفتار هایی را از نسل های اول بشریت در خود به شکل ذخیره دارد. این رفتار ها به شکل موروثی از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد. جالب نیست یعنی ما از نسل انسان های اولیه تا به امروز رفتار هایی را داریم که به شکل کاملا غیر ارادی در وجود ما ثبت شده است و تکرار می شود. 😮
مغز خزنده
دانشمندان نظریه ای را ارائه کرده اند با عنوان نظری های سه گانه مغز که شامل مغز قدیم، مغز میانی و مغز جدید می باشد. به مغز قدیم مغز خزنده نیز گفته می شود و حتی می توان گفت که اغلب آن را با نام مغز خزنده می شناسند. حالا چرا بیشتر به آن مغز خزنده می گویند 🧐؟؟ چون حتی خزندگان نیز این قسمت از مغز را دارند. بله درست متوجه شدید، حیوانات نیز عادت سازی می کنند. اصلی ترین وظیفه این مغز حفظ بقاست. حفظ بقا در صورتی ممکن خواهد بود که بدن ما کمترین میزان ممکن از انرژی را مصرف کند. عادت‌سازی هم بهینه ترین حالت مصرف انرژی است.
عادت خوب یا عادت بد؟
اصلی ترین مشکل ما دقیقا مربوط به همین قسمت است که عادت خوب و بد از کجا نشات میگیرد؟ مغز خزنده قدرت تشخیص خوب از بد را ندارد و هر فعالیتی را که با یک روند مشخص تکرار شود به عنوان عادت ذخیره می کند و از همین جا مشکلات ما شروع می شوند. این قسمت از مغز هیچ توانایی برای تشخیص اینکه کدام عادت خوب است و باید روی آن تمرکز کند و کدام یکی بد است و نباید آن را یاد بگیرد، ندارد. چرا که این قسمت صرفا یاد می گیرد و هدف خاصی را در یادگیری دنبال نمی کند جز بقا! 🤔
آیا می توان عادتها را تغییر داد
عادتها را فقط می توان تغییر داد و باید بدانید قابل حذف نیستند. احتمالا برای شما پیش آمده باشد یا در نزدیکان تان دیده باشید که شخصی که مدت ها سیگار را ترک کرده بود، اتفاقی و با یکی دوبار تفریحی کشیدن دوباره سمت سیگار رفته باشد. در واقع هیچ عادتی از مغز ما پاک نمی شود و با عادت‌های دیگری که ما انتخاب می کنیم جایگزین می شوند. پس باید دقت کنیم که عادت هایی که ما آن ها را جایگزین می کنیم بسیار مهم هستند مخصوصا اگر بخواهیم عادت خوبی را با عادت بد جایگزین کنیم، انتخاب آن عادت جدید و خوب مهم است.
برای ترک عادت چه باید کرد؟
همان طور که در قسمت قبلی اشاره کردم، باید هر عادتی که با تکرار آن دچار دردسر شدید را با یک عادت دیگر جایگزین کنید. برای یاد گرفتن روش جایگزینی عادتها اول باید چرخه عادت را یاد بگیرید، کهدر این قسمت آن را برای شما توضیح خواهم داد.
چرخه عادت
هر عادت از سه جز تشکیل می‌شود:
- محرک
- رفتار
- پاداش
محرک هرآن چیزی است که شما را به یاد عادتی که دارید بیاندازد و می تواند شخص خاص، مکان خاص، زمان خاص یا حتی احساس خاصی باشد.
رفتارها در واقع شامل همان مواردی می شود که ما معمولا به عنوان عادت می شناسیم. سیگار کشیدن، خودارضایی، پرخوری و … همگی رفتارهایی هستند که به ازای محرک خاصی در وجود ما فعال می شوند.
پاداش در واقع اصلی ترین جز چرخه عادت است. تمام هدف و تلاش مغز ما در مسیر عادت‌سازی رسیدن به پاداش مطلوبی است که مدنظر دارد. پاداش ها را می توانید در قالب حس شادابی و خوشحالی رفع هر نوع نیازی در هرم مازلو در نظر بگیرید.