ناتوانی آموخته شده : کشف دردناک مارتین سلینگمن

خواندن این مقاله را جدی بگیرید، چون قرار است با یکی از مفاهیم بسیار ارزشمند قرن اخیر آشنا شوید. اگر به این موضوع ریشه ای نگاه کنید قطعا می تواند زندگی شما را دگرگون کند. ناتوانی آموخته شده مفهومی است که در قرن اخیر معرفی شده و تاکید به این نکته دارد که این رنج نیست که به ناامیدی منجر می شود. بلکه این فکر که کنترلی بر شرایط ندارید، متوقفتان می کند.

چه چیزهایی باعث می شود فکر کنید کنترلی به شرایط ندارید

پیگیری و دنبال کردن تمام مواردی که در حیطه کنترل و اختیار شما نیست و فقط در مقابل آن ها می توانید حرص بخورید، در این دسته قرار می گیرند. مثل :

• قیمت دلار
• جنگ و اختلاف ها در سراسر دنیا
• تحریم ها
• شرایط صلح جهانی
• کشته شدن هرشخصی در هرنقطه ای از دنیا
• و …

تمام تیترهای زردی که در روزنامه و تلویزیون به گوش شما می رسد به شدت ابن حس را در شما تقویت می کند که به شرایط کنترل ندارید و اوضاع بسیار وخیم است. بیایید جزئیات آزمایش مارتین سلیگمن را در خصوص ناتوانی آموخته شده را باهم خیلی سریع مرور کنیم.

سال ۱۹۶۴ : مارتین سلیگمن و استیو مایر

دو دانشجوی سال اولی دکترای روان شناسی با نام های مارتین سلیگمن و استیو مایر سگی را در قفس قرار می دهنذ که به پنجه پشتی اش شوک های التریکی تصادفی و بدون هشدار قبلی وارد می شود. اگر سگ کاری نکند، شوک پنج ثانیه طول می کشد. اما اگر سگ بینی اش را روی صفحه جلوی قفس فشار بدهد، شوک زودتر تمام می شود.

در یک قفس مجزا، سگ دیگری همان شوک ها را با همان بازه های زمانی دریافت می کند، اما صفحه و دکمه ای برای فشار دادن وجود ندارد. به عبارت دیگر، هر دو شگ همان میزان شوک را دقیقا در زمان های واحد دریافت می کنند، اما فقط سگ اول می تواند مدت هر شوک را کنترل کند. بعد از ۶۵ شوک هر دو سگ را به قفس های خانگی شان برمی گردانند و سگ های جدیدی برای تکرار این فرایند قرار داده می شوند.

جعبه شاتل

روز بعد، سگ ها یکی یکی در یک قفس متفاوت به نام جعبه شاتل قرار می گیرند. وسط این قفس، یک دیوار کوتاه است که ارتفاعش به قدری است که سگ ها بتوانند از روی آن بپرند. یک صدای بلند از نزدیکی شوک خبر می دهد که این بار از کف آن نیمی از جعبه شاتل می آید که سگ رویش ایستاده است. تقریبا همه سگ هایی که روز قبل کنترل شوک ها را در دست داشتند، یاد می گیرند که از روی مانع بپرند. آن ها وقتی صدا را می شنوند، از روی دیوار می پرند تا در امان باشند.

در مقابل دو سوم سگ هایی که روز قبل کنترلی روی شوک ها نداشتند، فقط ناله کنان همان جا می نشینند و منتظر پایان مجازات می مانند. یعنی اصلا فکر تلاش برای تغییر شرایط به ذهنشان خطور نمی کند و به این باور می رسند که هیچ کاری از دست شان برنمی آید.

این آزمایش برای اولین بار اثبات کرد که این رنج نیست که به ناامیدی منجر می شود. بلکه این فکر که کنترلی بر شرایط ندارید، متوقفتان می کند و این یعنی ناتوانی آموخته شده !

قسمت تلخ تر داستان ناتوانی آموخته شده

بعد از این آزمایش ها به سگ هایی که در این تست قرار داشتند، سلول های سرطانی ضعیفی تزریق شد. تا مقاومت آن ها را در برابر بیماری ها را بسنجند. سگ هایی که برای رهایی از شک در شاتل تلاش کرده بودند، از پس این سلول ها برآمدند و در کمال ناراحتی بدن سگ هایی که به ناتوانی آموخته شده رسیده بودند، دست از تلاش برای از بین بردن این سلول ها کشیدند و به بیماری سرطان آلوده شدند.

جمع بندی و نتیجه گیری از درماندگی آموخته شده

اگر کمی ریزبینانه و با دقت نظر به این داستان نگاه کنید، شک های زیادی را در زندگی به خودتان وارد می کنید بی آن که در کنترل آن ها تاثیری داشته باشید. اگر در قیمت دلار، ماشین، خانه، تحریم ها، جنگ ها، حوادث نتایج غیرمترقبه و … می توانید تاثیر بگذارید وظیفه انسانی و اخلاقی شماست که نقش خود را به درستی ایفا کنید. اما اگر نقشی ندارید شما را به خدا روی مسائل دیگری مثل بالابردن درآمد، ایجاد تندرستی و … متمرکز شوید و تا می توانید خودتان را از این شوک ها دور کنید.

یکی از اصلی ترین منابع این شوک ها شبکه های اجتماعی علی الخصوص در این روزها اینستاگرام است. اگر میزان مصرف تان از این رسانه را کنترل نکنید قطعا مثل یک سم خاموش وارد زندگی شما می شود و به ناتوانی آموخته شده خواهید رسید و از پا خواهید افتاد.

رژیم خبری

بهترین انتخاب شما گرفتن رژیم خبری است. من به عنوان مشاور کسب و کار اخبار را فقط و فقط از یک رسانه اختصاصی تخصصی به اندازه ای که در کسب و کارهایی که با آنها همکاری می کنم تاثیر می گذارد دنبال می کند. ۸ سالی است که تلویزیون و روزنامه از زندگی من حذف شده است و نه تنها هیچ تاثیر منفی ای در زندگی من نداشته بلکه بسیار سرحال تر و سرزنده تر از تمام اطرافیانم هستم.

به شما هم به شدت پیشنهاد می کنم که تا اندازه ممکن از اخبار، اینستاگرام و … دوری کنید.

اگر به دنبال آموزشی برای بهتر شدن حال دلتان هستید، پیشنهاد می کنم سمینار استادی تغییر را تهیه کنید که مفصلا به این موضوعات پرداخته شده است.